Nationalistisch Vietnam met motorgekke veteranen, vijf miljoen scooters en uitgepoepte koffie

Het zijn pittige types, die Vietnamezen. Toen ze, na meer dan 1000 jaar heerschappij, de Chinese bezetters het land uitjoegen, gaven ze een duidelijke boodschap: blijf van ons land af! Alhoewel, misschien niet duidelijk genoeg, want erna volgden achtereenvolgens de Mongolen, de Fransen, de Amerikanen en na een oorlog van zeventien dagen nogmaals de Chinezen die het land binnenvielen. Toch heeft Vietnam ze keer op keer verslagen. Het is hard en strijdlustig volkje... en daar zijn ze trots op ook!

De overgang van het stille dorpje waar we lesgaven had niet groter kunnen zijn met de metropool Ho Chi Minh City (het vroegere Saigon). Zijn 7,4 miljoen inwoners lijken wel dag en nacht rond te razen op hun scooters. Chaotisch en hectisch, maar ook energiek en sfeervol: wat een geweldige stad! Rondlopen is er héérlijk, want op bijna elke straathoek is wel een mooi gebouw te vinden. En vanaf elk plekje in de stad kun je de imposante Bitexco Financial Tower zien, waarvandaan je een prachtig uitzicht hebt over de nooit stilstaande stad.

Toch wordt het trotse karakter van de Vietnamezen niet eens het meeste gesymboliseerd door deze snel groeiende stad, maar door twee attracties over de Vietnam-oorlog. Of zoals de Vietnamezen het zelf noemen - aangezien het anders een tikkeltje onduidelijk voor ze wordt met al die oorlogen - the American War. Eén van deze attracties is het oorlogsmuseum in Saigon, dat lovenswaardig vasthoudt aan één missie: de misdaden van de Amerikaanse soldaten zo gruwelijk mogelijk neerzetten.

En dat lukt ze. Een naakt, wegrennend meisje dat in brand staat door een bom. Afgeslachte kinderen en zwangere vrouwen na de My Lai Massacre; een dorpje dat door de Amerikanen compleet is uitgemoord. Een jongetje dat eenzaam in een vergiftigd bos staat, nadat de Amerikanen er dioxine (Agent Orange) overeen hebben gegooid. Hetzelfde gif dat nog steeds voor ernstig misvormde kinderen zorgt, waarvan wij er helaas al veel te veel van hebben moeten aanschouwen. Het kind-onvriendelijke museum is kortom geslaagd in zijn missie, al ga je weg met een gevoel dat je niets meer over de oorlog hebt geleerd. Geen context en absoluut geen genuanceerd beeld van beide kanten.

Nog meer propaganda wordt aan duizenden toeristen per dag getoond in de vorm van de Cu Chi Tunnels. Dit 200 kilometer lange tunnelcomplex is aangelegd door de Viet Cong, de guerilla-beweging die vanuit het Zuiden met het communistische Noorden meevocht. Het is inderdaad onvoorstelbaar dat mensen in deze claustrofobische gangen hebben kunnen leven. Toch wekken de tunnels vooral ook afkeer op door het introductiefilmpje dat wordt getoond. Hierin wordt een vijftienjarig schoolmeisje geprezen omdat ze 15 Amerikaanse soldaten heeft neergeschoten. Ze krijgt de trotse eretitel 'American Killer Hero'. Ironisch is dat de propaganda na de introductiefilm stopte, omdat de gids compleet onverstaanbaar was door de 60 toeristen die zich om hem heen verdrongen.

Of het nu komt door de hechte banden tussen Vietnam en de oude Sovjet-Unie weten we nog steeds niet, maar bij aankomst in de strandplaats Mui Ne wachtte ons een onaangename verrassing. De lelijke boulevard krioelde van de moddervette Russische mannen met vrouwen die zo vanaf hun bijbaan als prostituee vandaan leken te zijn gekomen. Maar ach, doordat Russen bekend staan om hun warme persoonlijkheden en open-minded denkwijze, voelden we ons meteen thuis. Ahum. Toch was het strand perfect om oudejaarsavond op te vieren. Heerlijk met de voetjes in het zeewater. Maar Mui Ne maakte vooral indruk door zijn prachtige zandduinen... en doordat we hier retecool met een quad overheen mochten crossen!

Zo ontbijt je 's ochtends in het zonnetje op het strand, zo sta je 's middag met je trui en lange broek te klappertanden. Goed, we zijn wellicht ietsje verwend met twee maanden zon, maar Dalat was met zijn 12 graden behoorlijk fris. Het gaf in ieder geval een verlaat koude kerstgevoel! Niet enkel door de kou, maar ook doordat Dalat hét snoepstadje van Vietnam is. Overal zijn zoete bakkertjes en verkoopt men gedroogd fruit. Culturele beesten als wij zijn, waren we natuurlijk gedwongen om te proeven van een zoet buffet: onbeperkt ijs, snoep, gedroogd fruit en koffie. Het is de droom van ieder kind. Wij waren na één bordje snoep misselijk. Nee, dan konden de honderden Vietnamezen die Dalat als favoriete vakantiebestemming hebben het stukken beter volhouden.

Daartegenover staat dat wij weer beter zijn in het supertoffe canyoning. Lees: de bange Vietnamese meisjes kijken toe terwijl wij door watervallen abseilen en van kliffen springen. Maar bovenal was Dalat voor ons de startbasis van een vierdaagse Easy Rider-tocht, waarbij we elk achterop een motor zaten en door een lokale gids rondgeleid werden door al het moois, interessants en gruwelijks dat Vietnam te bieden heeft.

In vier dagen hebben we ontzettend veel geleerd over de natuur en de cultuur van de mensen die in de Central Highlands wonen. We hebben met onze ogen (en mond) mogen ervaren hoe de locals koffie, passievruchten, rijst, zwarte peper, cacao, cashewnoten en nog veel meer verbouwen. We hebben door wezels uitgepoepte koffie geproefd en ontdekt dat cacao-bonen uit felgekleurde vruchten met een kleverige, witte pastij komen. We hebben gezien hoe van bamboe papier wordt gemaakt en Nils heeft zelf wierrookstokjes gefabriceerd. En dat is enkel nog maar heb begin! Heerlijk lokaal eten proeven en ervaren dat er vier dagen voor je wordt gezorgd door twee lieve locals die het land op hun duimpje kennen.

Maar misschien nog wel het meest waardevolle van de motortocht, was het glimpje dat Dan en Young, onze gidsen, ons gaven in hun denkwijze. Bijvoorbeeld dat vrouwen die in het jaar van de tijger geboren worden, moeten liegen over hun leeftijd, omdat anders niemand een relatie met ze wil. En bovenal over de oorlog. Dan en Young zijn namelijk beide oorlogsveteranen, maar dan van de 'verkeerde', verliezende kant. Het was een verrassing toen ze het vertelden, omdat we door alle communistische propaganda onbewust waren meegegaan in deze denkwijze. Het inzicht dat de zuiderlingen, en dus ook onze gidsen, puur en alleen meevochten omdat het móest en ze er salaris voor kregen, plaatste het geheel in een ander perspectief. Of dat een groot deel van de noorderlingen, nadat ze de wandelreis van zes maanden naar het Zuiden hadden afgerond, er achterkwamen dat ze waren voorgelogen door Noord-Vietnam. Dat het Zuiden helemaal niet bezet werd door Amerikanen, maar zelfs meevocht in de oorlog. En wat het nog meest bizarre is, is dat de oorlog eigenlijk verschrikkelijk weinig nut heeft gehad. Pas toen de Sovjet-Unie viel, werden er veranderingen doorgevoerd.

Het is allemaal veel gecompliceerder dan de betrokken partijen je willen laten geloven. Dan en Young zullen, nadat ze drie jaar door het Noorden in een 'her-educatiekamp' zijn gezet, vast niet onbevooroordeeld zijn. Maar het communistische Noord-Vietnam vertelt je ook niet de hele waarheid. Zelfs na zoveel informatie verkregen te hebben van de geschiedenisles in de reisgids, van Dan en Young en van de toeristische attracties in Vietnam, blijven er discrepanties en ontbrekende stukken geschiedenis bestaan. Ach, blijven wij in ieder geval geprikkeld om meer te leren over de boeiende geschiedenis van dit land, dat naast zijn veelbewogen geschiedenis toch vooral een blijvende indruk maakt, omdat het zo ongelooflijk mooi is. Wauw, zoals onze motorgids Young wel honderd keer heeft gezegd. Wauw, wat is Vietnam mooi!