Van tempels en massagraven tot luieren op het strand en vrijwilligen met Kerst

Toen we nog maar in Bangkok waren, werd ons al gevraagd: “Weten jullie al waar je met kerst zal zijn?” Schouderophalend gaven we ontkennend antwoord; reizen en plannen gaan niet héél goed samen. Nee, vooraf hadden we niet kunnen bedenken dat we op Eerste Kerstdag voor een volle klas ‘hoofd, schouders, knie en teen’ zouden zingen. Of dat we op kerstavond vergezeld zouden worden door een Italiaan die gelooft dat vlees eten je kanker geeft, een Chinees die niet weet welk jaar het in China is en een Spanjaard die met 61.000km op de teller al de halve wereld heeft overgefietst. Maar man, wat is het heerlijk om niet te weten wat komen gaat! 

Het voelt dan ook maanden geleden dat we in Pakse in Laos in onze eigen boomhut sliepen, waar je alleen maar in en uit kon komen via een zipline. Dat we langs watervallen zweefden die ver onder ons neerkletterden, over kabelbanen van een halve kilometer lang. Heerlijk van boomtop naar boomtop zwiepen, abseilen en op ijzeren sporten (via ferrata) een overhellende rotswand beklimmen. Zo'n adrenaline-rush! Het is daarentegen nog geen vier weken geleden. Zelfs onze laatste paar dagen in Laos - het kayakken tussen de zeldzame Irrawaddy-dolfijnen, het luieren in een hangmat op het superrelaxte eilandje Don Det en het bekijken van de grootste waterval van Zuidoost-Azië - voelt als een andere tijd. 

De afgelopen drie weken zijn we namelijk helemaal in Cambodja gedoken. Een prachtig land dat het beste van het beste biedt qua tempels, natuur en stranden. Maar eveneens een land dat bijna angstvallig probeert te verbergen wat er onder de oppervlakte gebeurt. De enorme armoede, zijn verschrikkelijke geschiedenis, maar bovenal de huidige politieke, culturele en sociale situatie, die pas duidelijk wordt wanneer je een aantal dagen met de locals hebt opgetrokken. 

Ons avontuur in Cambodja begon na de meest verschrikkelijke busreis tot op heden. Iets dat veel zegt, aangezien we al een mierennest in onze busstoel zijn tegengekomen en kneiterharde Aziatische muziek die zes uur lang je oren tergt. Maar Siem Reap maakte alles goed! Wat een verademing om na Laos weer in een grote en bovenal schone stad te zijn! Lekker over marktjes strunen en natuurlijk de magische Ankor-tempels op de fiets verkennen. Lekker Hollands. Hoewel we er achter zijn dat wij geen die-hard tempelgangers zijn, maakten het door bomen overwoekerde, Indiana Jones-achtige Ta Prohm, Bayon met zijn 216 'creepy' gezichten en natuurlijk Ankor Wat, het grootste religieuze gebouw ter wereld, veel indruk.

De hoofdstad, Phnom Penh, maakte op een hele andere manier indruk. Het is schandalig om te beseffen dat een genocide - zo bloederig en walgelijk als hij was - zo recent nog heeft kunnen plaatsvinden, terwijl de hele wereld (waaronder Nederland) de opper-massamoordenaar geld toestopte. Dat baby’s werden doodgegooid tegen een boom, omdat ze later anders mogelijk vijanden zouden kunnen worden. Dat mensen met een bril massaal werden afgemaakt. Want als je een bril hebt, moet je wel slim zijn. En dat is gevaarlijk, toch? Een bezoek brengen aan de Killings Fields, waar dit allemaal heeft plaatsgevonden, bezorgde ons beiden kippenvel. En S21, een gevangenis waar duizenden mensen gemarteld zijn, laat je zwijgen door de lange rijen met foto's van de mensen die hier verbleven. En stuk voor stuk zijn neergeknuppeld. Niet met kogels natuurlijk, want die waren te duur.

Het voelt dan ook bijna schuldig om te zeggen dat we in Phnom Penh ook flink hebben gelachen. Toen we bijvoorbeeld gehaktballetjes bestelden, die eigenlijk eieren met kippenembryo's (inclusief veren en hoofd) bleken te zijn. Of om de honderden vrouwtjes die met zonsondergang in alle parken van de stad aerobics doen. Of de foto van de koning voor zijn paleis, die door zoveel lampjes wordt omgeven dat je hem waarschijnlijk vanaf de maan nog kan zien. Rare jongens, die Cambodjanen.

En toen: strand! Nils had er al weken naar uitgekeken en het was het meer dan waard. Ons eerste middagje waterpret spendeerden we in Sihanoukville aan het partystrand. Een plek die vooral heel veel sneue mensen aantrekt, die naar flessen water wijzen en schreeuwen: "Don't drink that, it's poison!". Toen ons voor de derde keer een booze cruise werd aangeraden, besloten we de ochtend erna weg te vluchten naar Koh Rong. Een goede keuze.

Helderblauw water, bossen die overgaan in parelwitte stranden en een strakblauwe lucht. Chille restaurantjes die direct aan het strand staan. Kleine motorbootjes die deinen op de golven. Genieten! Na twee dagen luieren op het strand besloten we het eiland 'actief' af te sluiten met een boottocht, waarbij we stopten om te snorkelen, te vissen (met niets meer dan opgerold touw) en ten slotte de vis, die we wonder boven wonder nog gevangen hadden ook, op te eten. Beetje jammer dat ik dezelfde avond deze vis weer aan de natuur teruggaf. Met de pompende muziek van een bar op de achtergrond die tot half zes doorging (bedenk dat een half uur later de locals hun geweldige Aziatische muziek weer aanknallen), niet de tofste nacht van mijn leven.

Dat is soms wel een terugkerend thema in Cambodja. Koh Rong, waar de pompende muziek iets van de charme van het eilandje wegneemt. Maar ook Kampot, waar we vervolgens naartoe gingen. Hier ligt één van de mooiste National Parken van het land, inclusief een vervallen, oud stad op zijn hoogste punt. Helaas staat er sinds kort een reusachtig resort/casino naast (met plannen voor meer en meer). Niet het beste voor de sfeer. Maar ach, de weg ernaartoe was nog steeds erg mooi.

En toen was de cirkel rond. Cambodja hebben we afgesloten met zonder twijfel één van de mooiste ervaringen die we zullen meenemen: vier dagen les geven op een school in een piepklein plaatsje ten zuiden van Phnom Penh. Het is hartverwarmend om te zien hoe Mr. Kim, de eigenaar van deze school, zijn hele leven geeft om deze kinderen een kans te geven op een toekomst. CPOC (Caring for Poor and Orphaned Children) geeft kinderen voor bijna niets (en in sommige gevallen helemaal niets) nààst hun reguliere onderwijs extra Engels en computerles. De kinderen die komen, zijn dan ook ongelooflijk gemotiveerd. Leraren op de scholen in Cambodja kunnen namelijk over het algemeen nauwelijks Engels. Het bizarre is dat ze bovendien vaak informatie achterhouden voor de leerlingen, die ze alleen tegen betaling uitleggen als je bijles neemt. Niet zo handig als je al geen geld hebt...

Voor de klas staan bij CPOC was dan ook fantastisch. De allerkleinsten lichaamsdelen leren bijvoorbeeld, om vervolgens een hilarische chaos te veroorzaken door ze lichaamsdelen aan te laten wijzen op commando. Of de wat oudere kinderen de landen van de wereld leren en ze steevast England-s horen zeggen. En er achter komen dat ze Cambodja niet eens op de kaart kunnen vinden. Maar bovenal waren de vier dagen bij CPOC fantastisch omdat we dag en nacht (er bleven ook kinderen slapen) omringd werden door tientallen kinderen die met je wilden spelen, knuffelen, aan je wilden hangen of hun Engels met je wilden oefenen. 

En dan is er nog zoveel meer. Bij CPOC hebben we verhalen gehoord van broertjes van kinderen, die zijn 'verkocht' door hun ouders. Dertienjarige jongetjes die van de overheid een vals paspoort krijgen (want tùùrlijk kunnen ze voor achttien doorgaan) en dan voor 25 dollar per maand in de hoofdstad moeten werken, weg van hun ouders. Politiek die zo verknipt is, dat toen de oppositiepartij een paar jaar geleden live op TV won, het televisiesignaal ogenblikkelijk in het hele land werd lamgelegd. Toen de TV een kwartier later weer aanhing, had de regeringspartij alsnog gewonnen. En zo zijn er nog zoveel meer afschuwelijke verhalen die aantonen dat Cambodja, hoewel het zijn verschrikkelijke geschiedenis heeft afgesloten, in zijn kern nog altijd deels vergiftigd is. Maar mensen als Mr. Kim, al helpt het maar een beetje, genezen het land in de komende decennia hopelijk meer en meer van zijn ziekte. Want Cambodja is en blijft een prachtig land met inspirerende mensen!